Faust, Johann Wolfgang von Goethe’nin neredeyse tüm yaşamı boyunca yazarak tamamladığı bir yapıttır. Urfaust adıyla onsekiz yaşında başladığı oyunu, Faust I ve Faust II adıyla iki büyük bölüm halinde yazarak seksenüç yaşında ölümünden kısa bir süre önce bitirebilmiştir.
Oyunun baş kahramanı Faust, felsefeyi, tıbbı, doğa bilimlerini, teolojiyi araştırmış, gençlik ve olgunluk çağını yeryüzünün sırlarını çözmek için tüketmiştir. Faust’un bu arayışı Şeytan’ı (Mefistofeles) rahatsız etmektedir. Çünkü pek çok insanı felaketlerle yok etmesine, pek çok insanı dünyasal hazlarla uçuruma düşürmesine karşın, yeryüzündeki Faust adındaki doktor, akıl ve bilgi ile kendisine direnmektedir. Tanrı’dan Faust’u doğru yoldan çıkarmak için izin isteyen Mefistofeles, onun bunalımlar içinde olduğu bir gece karşısına çıkar ve Faust’a dünya hazlarını vaad eder. Bir iddiaya girerler. Mefistofeles, onun bilgi hastalığından kalbini kurtaracak, yaşatacağı en güzel hazlar karşısında Faust “Dur ey zaman, ne güzelsin!” diyecek olursa iddiayı Mefistofeles kazanmış olacaktır. Mefistofeles, Faust’u gençleştirir ve ona aşk duygusunu tattırır. Faust, bu duyguyu sadece Gretchen adlı genç bir kızdan çok ötede Helene idealine kadar hissedecek, ama her şeye karşın Mefistofeles’e beklediği cavabı vermeyecektir.
Goethe’nin dünya çapındaki klasikleşmiş eseri “Faust” un kahramanı Doktor Faust (Faustus) bir hayal ürünü değildir. Kayıtlara göre Johann Faustus 1480’li yıllarda Almanya’da Knittlingen’de doğmuştur ve 1540 yılına doğru da Staufen-Brisgau’da ölmüştür.
Faust’un hikayesi şöyle rivayet edilir: Faust, şeytanla arasında bir anlaşma imzalamıştır. Anlaşmaya göre, Şeytan, Faust’a yaşadığı sürece bilgi, zenginlik, gençlik ve büyü yapma gücü verecektir. Buna karşın, Faust da öldüğü zaman, ruhunu Şeytana teslim edecektir. Faust’un Almanya’nın taşrasını dolaşırken yanından ayırmadığı köpeğinde şeytan olduğuna yaygın olarak inanılmaktadır.
Doktor Faust bir gece Würtemberg’te bir handa ölü bulunmuş. Yüzündeki izler dehşet verici bir biçimde öldüğünü gösteriyormuş; bu nedenle halk arasında onu şeytanın öldürdüğü yargısı yerleşmiş ve halk onun ruhunu şeytana sattığına ve gerçek bir büyücü olduğuna kuvvetle inanmıştır. Faust’un hikâyesi başta Almanya olmak üzere çeşitli ülkelerde bir çok yazar tarafından ele alınmıştır.
Goethe, Faust’un konusunu çok eski bir öyküden almıştır. Şeytanla bahse giren insanoğlu teması önceki yüzyıllarda da birçok öyküye ve oyuna konu olmuştur. Goethe’den önce birçok yazar tarafından defalarca işlenmiş bir konu olan Faust, daha önce de usta bir İngiliz yazarı olan Christopher Marlowe (1564-1593) tarafından Doktor Faustus adıyla işlenmiştir. Aynı konudan hareket etmelerine karşın iki oyunun olay örgüsü çok farklı biçimde gelişir ve sonuçlanır. Marlowe, Faust’u şeytanla girdiği anlaşmayı kaybeden biri olarak ele almıştır. Oysa Goethe Faust karakterini Şeytan Mefistofeles’e yenilmeyen bir insan olarak incelemiştir. Goethe, Faust’unda evrensel bir insan tragedyası yaratmıştır.
Goethe’nin Faust’u içeriğinin çok zengin felsefi derinliği nedeniyle pek çok farklı yorumla yüzlerce kez yeniden incelenmiş, dünyanın tüm ülkelerinde çok farklı yorumlarla sahnelenmiştir.
Kaynak: Faust Oyun Broşürü, Önder Paker, “Faust’u Sahnelerken”, 2005
Faust, Goethe’nin butün eserlerinin bir birleşimi olarak kabul edilir.
Kitabın Künyesi
Faust
Johann Wolfgang von Goethe
Sosyal Yayınları / Dünya Klasikleri Dizisi
Çeviri : İsmet Zeki Eyuboğlu
İstanbul, 2011, 1. Basım
654 s
Author(s): Johann Wolfgang Von Goethe
Series: Dünya Klasikleri
Edition: 1
Publisher: Sosyal Yayınları
Year: 2001
Language: Turkish
Commentary: Evrensel Kitaplık
Pages: 659
City: İstanbul
İÇİNDEKİLER
FAUST I
Adayış .......................................................................................... 13
Sahnede Ön Oyun ................................................................. 15
Gökte Prolog ............................................................................24
Tragedyanın Birinci Bölümü
Gece ............................................................................................ 30
Kapının Önünde .................................................................... 49
Okuma Odası ...........................................................................81
Leipzig’de Auerbach Meyhanesi
Eğlenceli Gençler .................... ............................................ 107
Büyücülerin Mutfağı ........................................................... 129
Akşam
Ufak, Düzenli, Gyzel Bir Oda ......................................... 151
Cadde ....... ........... !...................................................................173
Bir Bahçe K öşkü................................................................... 187
Orman ve Mağara ................................... ............................ 190
Gretchen’in Odası ................................................................198
Marthe’nin Bahçesi .............................................................200
Çeşme Başında
Gretchen-Lieschen Bir Testiyle ...................................... 209
Gece
Gretchen’in Kapısı Önündeki Sokak ........................... 214
Kilise ........................................................................................ 223
Walpurgis G e c e s i ..................................................................227
Walpurgis Gecesi Düşü Ya da
Oberon’la Titania’nın Görkemli Düğünü
Perde Arkası ..........................................................................248
Üzgün Gün - Ova ............................................................... 258
Gece - Açık O v a ...................................................................263
FAUST II
Birinci P e rd e ...........................................................................279
İmparator Sarayı - Taht S a lon u ......................................284
Yanlan Bölmeli Geniş Bir Salon
Süslenmiş, Maskeli Balo îçin Düzenlenmiş....................... 299
Kıvanç Bahçesi - Sabah Güneşi ......................................337
Karanlık Giriş ........................................................................348
Tören Salonu
Sisli Bir Aydınlık....................................................................361
ikinci Perde
Yüksek Kubbeli, Dar, Gotik Bir O d a ............................374
Laboratuvar ............................................................................386
Eski Walpurgis Gecesi
Pharsalus Kırları, Karanlık ...............................................397
Yukarı Peneios’t a ..................................................................402
Aşağı Peneios’t a .................................................................... 413
Ege Denizinin Kayalı Koyları
Ay Dorukta..............................................................................451
Üçüncü Perde
İsparta’da Menelaos’un Sarayı Önünde...........................474
Kalenin Iç Avlusu .................................................................507
Sahne Baştan Başa Değişir ...............................................526
Dördüncü Perde
Yüksek Bir D a ğ ......................................................................549
Dağın Ön Bölümünde ....................................................... 565
Öteki İmparatorun Otağı
Taht, Zengin Bir Donatım ................................................586
Beşinci Perde
Çevre Açık ..............................................................................602
Yoğun G e c e ............................................................................ 614
Gece Yarısı
Kurşun Rengi Giysili Kadınlar ....................................... 618
Sarayın Büyük Ön Avlusu
Işıldaklar ................................................................................. 626
Gömme T ö ren i ......................................................................631
Dağ Geçitleri
Orman Kayalık Issızlık ....................................................... 642
