Publikacja zawiera podstawowe pojęcia teorii decyzji, teorii wartości i użyteczności, optymalizacji wielokryterialnej, teorii gier i metod wspomagania negocjacji, które mają decydujące znaczenie dla umiejętnego konstruowania systemów wspomagania decyzji. Autor omawia również metody zastosowań optymalizacji we wspomaganiu decyzji, które pozwalają decydentowi czy użytkownikowi systemu wspomagania decyzji na zachowanie możliwie maksymalnej suwerenności.
Komputerowe wspomaganie decyzji jest dziś dziedziną bardzo szeroką ze względu na stosowane podejścia teoretyczne i metodyczne oraz dziedziny i metodykę zastosowań. Ponieważ wspomaganie decyzji zawsze obejmuje automatyzację pewnych etapów czy czynności w procesie decyzyjnym, nieuchronny jest spór o zakres i prawomocność takiej automatyzacji.
Autor książki reprezentuje w tym sporze bardziej praktyczny i psychologiczny punkt widzenia (oparty na ponad 40-letnim doświadczeniu w tej dziedzinie), podkreślając rolę decydenta lub użytkownika systemu wspomagania decyzji oraz znaczenie jego intuicji i zakładając, że może on być wprawdzie wspomagany przez automatyzację niektórych etapów procesu decyzyjnego, ale powinien suwerennie i w pełni świadomie dokonywać ostatecznego wyboru decyzji. Do grupy metod optymalizujących systemy wspomagania decyzji należą m.in. interaktywne systemy wspomagania decyzji, oparte na optymalizacji wielokryterialnej, szeroko omówione w książce.
Author(s): Andrzej Piotr Wierzbicki
Publisher: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego
Year: 2018
Spis Treści
I. Pojęcia Podstawowe
1.Rewolucja i cywilizacja informacyjna
1.1. Wprowadzenie
1.2. Epoka cywilizacji informacyjnej
1.3. Długie trwanie cywilizacji informacyjnej
1.4. Konflikty cywilizacji informacyjnej
1.5. Megatrendy cywilizacji informacyjnej
Literatura
2. Proces decyzyjny i wspomaganie decyzji
2.1. Definicje podstawowe
2.2. Rodzaje modeli sytuacji decyzyjnej
2.3. Typy systemów wspomagania decyzji
Literatura
3. Współczesny decydent: optymalizacja, sztuczna inteligencja – a kwestia prawdy i rola intuicji
3.1. Wprowadzenie
3.2. Pojęcie racjonalności w teorii decyzji i w filozofii
3.3. „Myśl ponad komputerem” i granice inteligencji cyfrowej
3.4. Racjonalna, realistyczna i naturalistyczna teoria intuicji
3.5. Definicja decyzji intuicyjnych
3.6. Fazy strategicznych procesów decyzyjnych
3.7. Wnioski
Literatura
II.Teoria preferencji, wartości i użyteczności
4.Relacje preferencji i funkcje wartości
4.1. Typy modeli preferencyjnych
4.2. Podstawowe relacje preferencji
4.3. Podstawowe założenia o relacjach preferencji i własności relacji binarnych
4.4. Relacje porządków
4.5. Własności porządków słabych
4.6. Normy w przestrzeni wektorów rzeczywistych oraz twierdzenie o istnieniu ciągłej funkcji wartości
4.7. Przekształcenia funkcji wartości i jej typowe postaci
4.8. Skale pomiaru i problem identyfikacji funkcji wartości
Literatura
5. Probabilistyczny model niepewności i funkcjeużyteczności
5.1. Uwagi wstępne i pojęcia podstawowe
5.2. Przykład analizy inwestycji finansowych z uwzględnieniem oczekiwanych dochodów i ryzyka
5.3. Model loterii i porównania rozkładów prawdopodobieństwa
5.4. Warunki istnienia kardynalnej funkcji użyteczności
5.5. Metody identyfikacji funkcji użyteczności
Literatura
6. Paradoksy racjonalności i alternatywne modele podejmowania decyzji oraz niepewności
6.1. Teoria wartości i użyteczności jako paradygmat
6.2. Paradoksy racjonalności
6.3. Teoria decyzji zadowalających i jej uzupełnienia
6.4. Programowanie celowe
6.5. Decyzje quasi-zadowalające i optymalizacja względem punktu odniesienia
6.6. Alternatywne sposoby opisu niepewności; zbiory rozmyte
Literatura
III.Optymalizacja wektorowa a wspomaganie decyzji
7. Podstawowe pojęcia i warunki optymalizacji wektorowej
7.1. Wprowadzenie i oznaczenia podstawowe
7.2. Porządek Pareto, stożki dodatnie i uogólnione nierówności
7.3. Optymalność wektorowa – w sensie Pareto i względem stożka dodatniego
7.4. Oszacowania zbioru rezultatów sprawnych
7.5. Funkcje skalaryzujące i podstawy charakteryzacji rezultatów sprawnych
Literatura
8. Różne podejścia do optymalizacji wektoroweji klasy funkcji skalaryzujących
8.1. Metody przesuniętego ideału (utopii)
8.2. Norma Czebyszewa jako funkcji skalaryzująca
8.3. Uzupełniona norma Czebyszewa jako funkcja skalaryzująca
8.4. Poszukiwania kierunkowe jako metoda optymalizacji wektorowej
8.5. Metoda poziomów rezerwacji i dodatkowych ograniczeń
8.6. Metody programowania celowego (goal programming)
Literatura
9. Metody punktu odniesienia
9.1. Podstawowe przykłady funkcji osiągnięcia
9.2. Ogólne własności funkcji osiągnięcia
9.3. Szczególnie przydatne postaci funkcji osiągnięcia
Literatura
10. Systemy wspomagania decyzji oparte na metodach punktu odniesienia
10.1. Zadania analizy modelu rzeczowego
10.2. Wskazówki przy budowie modeli
10.3. Standardy zapisu modeli analitycznych
10.4. Symulacja a optymalizacja modeli
10.5. Formułowanie zadań analizy wielokryterialnej i optymalizacja wektorowa
10.6. Symulacja odwrotna i z miękkimi ograniczeniami
10.7. Wybór wielokryterialny i wrażliwość wdrożenia decyzji
10.8. Systemy analizy modeli wielokryterialnych: struktura, interfejsy użytkownika
10.9. Problemy implementacji systemów wspomagania decyzji
Literatura
IV. Teoria gier a wspomaganie decyzji
11.Podstawy teorii gier
11.1. Przedmiot i historia teorii gier
11.2. Podstawowe typy modeli czyli postaci gier
11.3. Punkt równowagi Nasha
11.4. Gry w postaci macierzowej
Literatura
12.Zastosowania i modyfikacje teorii gier
12.1. Zastosowania teorii gier w teorii rynku
12.2. Gry wielokryterialne
12.2.1. Niekooperatywne rozwiązania gier wielokryterialnych.
12.2.2. Zastosowania gier wielokryterialnych
12.2.3. Przykład eksperymentalnej gry wielokryterialnej
12.3. Pojęcie ewolucji kooperacji i strategia „tit for tat”
Literatura
13.Rozwiązania kooperatywne w teorii gier
13.1. Wprowadzenie
13.2. Rozwiązania kooperatywne dla gier w postaci normalnej
13.3. Rozwiązania kooperatywne dla gier w postaci koalicyjnej
Literatura
V.Wspomaganie Decyzji Grupowych
14.Techniki podziału zasobów oraz kosztów
14.1. Wprowadzenie
14.2. Zagadnienia podziału zasobów
14.3. Techniki podziału kosztów
Literatura
15.Techniki głosowania oraz techniki rankingu
15.1. Techniki głosowania
15.2. Wspomaganie wielokryterialnych decyzji grupowych
15.3. Problem obiektywizacji rankingu (rankingu “obiektywnego”)
Literatura
Indeks
