Wczesne chrześcijaństwo i grecka Paideia

Siedem wykładów, wygłoszonych przez Wernera Jaegera w roku 1960 na Uniwersytecie Harvarda, których przekład przedstawia ta książka, stanowi nie tylko ostatnie dzieło wybitnego niemieckiego uczonego , autora wielkiej "Paidei", ale jest także uzupełnieniem i znakomitą syntezą jego wcześniejszych badań. Krótka książka "Wczesne chrześcijaństwo i grecka paideia" znakomicie ujmuje naukowe zainteresowania wielkiego niemieckiego filologa Wernera Jaegera (1881-1961). Skupiały się one na zagadnieniach związanych z greckim ideałem wychowawczym epoki klasycznej oraz na patrystyce. Niniejszy zbiór siedmiu wykładów wygłoszonych w roku 1960 przedstawia wzajemne relacje między tymi dwiema dziedzinami. Pierwszy poświęcony jest dziełom wczesnego chrześcijaństwa, drugi "Listowi do Koryntian" Klemensa Rzymskiego, trzeci pismom apologetycznym, czwarty wpływowi greckiej literatury filozoficznej na kształt myśli chrześcijańskiej, a trzy ostatnie Klemensowi Aleksandryjskiemu, Orygenesowi oraz Ojcom Kapadockim. Z treści książki wynika przekonanie Autora o ogromnym wpływie greckiej paidei na wczesne chrześcijaństwo. Do tezy tej potrafi on przekonać czytelnika poprzez fachową analizę odpowiednich dzieł literatury wczesnochrześcijańskiej od I po IV w. Jaeger podkreśla znaczenie chrześcijańskiego humanizmu dla przetrwania pogańskiej kultury klasycznej. Książkę tę należy z pewnością polecić osobom zainteresowanym wczesnymi dziejami chrześcijaństwa, a już absolutnie najbardziej tym, którzy w jego pojawieniu się w świecie śródziemnomorskim upatrują przyczynę upadku antycznej cywilizacji. Można mieć pewne zastrzeżenia do edycji książki: jest w niej trochę literówek, w przypadku greckich wyrazów czcionka nieraz jest z niezrozumiałych powodów większa, numeracja przypisów czasem nie jest konsekwentna (vide s. 94-95). Oczywiście w najmniejszym stopniu nie ujmuje to pracy walorów merytorycznych. Pochwalić należy wstęp przybliżający polskiemu czytelnikowi życie i osobę Autora. Tomasz Babnis