Δύο Θεσμοί Διαμορφωτές του Ευρωπαϊκού Πολιτισμού

Περιεχόμενα

Μέρος A: Ιστορία και εκπαίδευση στην Ευρώπη από τον 6ο ως τον 20ο αιώνα
Α. Συριάτου

1 Τα θεμέλια της εκπαίδευσης στην Ευρώπη (500-1400 μ.Χ.)
1.1 Από τη μοναστηριακή εκπαίδευση στην πρώτη κρατική εκπαιδευτική πολιτική
1.1.1 Η εκπαίδευση στον Μεσαίωνα (6ος-9ος αιώνας)
1.1.2 Μοναστήρια και σχολεία
1.1.3 Η εκπαιδευτική πολιτική του Καρλομάγνου
1.2 Η εκπαίδευση στο Βυζάντιο
1.2.1 Τα θεμέλια της παιδείας στο Βυζάντιο
1.2.2 Η ακμή της παιδείας στο Βυζάντιο
1.2.3 Η βυζαντινή παιδεία στα χρόνια της παρακμής
1.3 Πόλεις, σχολεία και πανεπιστήμια
1.3.1 Η εκπαίδευση στις ανερχόμενες μεσαιωνικές πόλεις
1.3.2 Η ανάπτυξη των πανεπιστημίων
1.3.3 Η οργάνωση των πρώτων πανεπιστημίων
1.3.4 Προνόμια των πανεπιστημίων στη μεσαιωνική κοινωνία
1.3.5 Πανεπιστήμια, ο πνευματικός καταλΰτηςτης μεσαιωνικής Δύσης
1.3.6 Η ζωή στα πανεπιστήμια κατά τον ύστερο Μεσαίωνα

2 Η αναβίωση των κλασικών γραμμάτων (1400-1600 μ.Χ.)
2.1 Αναγέννηση και ουμανισμός
2.1.1 Το ιστορικό πλαίσιο στην εποχή της ανόδου του ουμανισμού
2.1.2 Μεγάλοι εκπρόσωποι του ουμανισμού
2.1.3 Η αναγέννηση των ελληνικών σπουδών
2.1.4 Εκπαιδευτική θεωρία και σχολεία στην εποχή του ουμανισμού
2.2 Γλώσσα και τυπογραφία στην ώριμη Αναγέννηση. Μοχλοί εξέλιξης
2.2.1 Η καθομιλουμένη, τα λατινικά και η τυπογραφία
2.2.2 Ο Έρασμος
2.3 Μεταρρύθμιση και παιδεία
2.3.1 Η ανάγκη για μεταρρύθμιση
2.3.2 Μεταρρύθμιση στη θρησκεία, μεταρρύθμιση στην παιδεία
2.3.3 Η απάντηση των καθολικών στην εκπαίδευση
2.4 Τα πανεπιστήμια

3 Η παιδεία του Ρεαλισμού και η παιδεία του Ορθοΰ Λόγου (1600-1800 μ.Χ.)
3.1 Η συγκεντρωτική εξουσία και η ανάδειξη της πρακτικής γνώσης
3.1.1 Νέες ιδέες στον αιώνα της απολυταρχίας
3.1.2 Ρεαλισμός
3.1.3 Οι Ρεαλιστές παιδαγωγοί
3.1.4 Ο Ευσεβισμός
3.1.5 Ο Τζον Λοκ
3.2 Ο Διαφωτισμός και οι νέες ιδέες για την εκπαίδευση
3.2.1 Οι Διαφωτιστές
3.2.2 Η συμβολή του Ρουσσώ
3.2.3 Το αίτημα της καθολικής παιδείας
3.2.4 Οι Φιλανθρωπιστές
3.3 Τα πανεπιστήμια
4 Η κληρονομιά της Γαλλικής Επανάστασης και η αρχή των εθνικών εκπαιδευτικών συστημάτων
4.1 Μεγάλοι θεωρητικοί της εκπαίδευσης του 19ου αιώνα
4.1.1 Μάθηση μέσα από την παρατήρηση
4.1.2 Μάθηση με βάση τα ενδιαφέροντα των μαθητών
4.2 Η αρχή των εκπαιδευτικών συστημάτων. Τα συγκεντρωτικά εκπαιδευτικά συστήματα
4.2.1 Η Γαλλία
4.2.2 Η Ιταλία
4.3 Τα μη συγκεντρωτικά εκπαιδευτικά συστήματα
4.3.1 Η Πρωσία και η Γερμανία
4.3.2 Η Βρετανία
4.4 Ανατολική Ευρώπη: η εκπαίδευση στη Ρωσία
4.5 Τα πανεπιστήμια

5 Μαζική παιδεία και ισότητα ευκαιριών. Η παιδεία στον 20ό αιώνα
5.1 Σημαντικές προσωπικότητες της εκπαίδευσης στον 20ό αιώνα
5.2 Βρετανία
5.2.1 Η Βρετανία πριν από το 1945
5.2.2 Η Βρετανία μετά το 1945
5.3 Γαλλία
5.3.1 Η Γαλλία πριν από το 1945
5.3.2 Η Γαλλία μετά το 1945
5.4 Γερμανία
5.4.1 Η Γερμανία πριν από το 1945
5.4.2 Η Γερμανία μετά το 1945
5.5 Ιταλία
5.6 Ρωσία - Σοβιετική Ένωση - Ρωσία
5.6.1 Η τσαρική Ρωσία και η επανάσταση
5.6.2 Η Ρωσία από τον Στάλιν μέχρι τον Γκορμπατσόφ
5.7 Τα πανεπιστήμια

Παράλληλο κείμενο
Η κληρονομιά της μάθησης. Ιστορία της Δυτικής Εκπαίδευσης
(Κεφάλαια 6, 7, 8), Edward J. Power

6 Η εκπαίδευση στον Μεσαίωνα: πολιτισμική αφομοίωση και ακαδημαϊκή τάξη
Μια εποχή πολιτισμικής αφομοίωσης
Η οργάνωση της γνώσης
Τα μεσαιωνικά σχολεία
Το μεσαιωνικό πανεπιστήμιο
Ο χαρακτήρας της μεσαιωνικής εκπαίδευσης

7 Η μεγάλη αναγέννηση και η αναθεώρηση της εκπαίδευσης
Η γένεση ενός ουμανιστικού σχεδίου για την εκπαίδευση
Η εκπαίδευση του χαρακτήρα
Η αναβίωση των αρχαιοελληνικών σπουδών
Ουμανιστικά σχολεία και εκπαιδευτική θεωρία
Το σχολείο του Βιτορίνο
Η ουμανιστική θεωρία της εκπαίδευσης
Ο Έρασμος ανακεφαλαιώνειτις ουμανιστικές εκπαιδευτικές προτεραιότητες

8 Η εξέλιξη της εκπαίδευσης στην Ευρώπη των νεότερων χρόνων
Θρησκευτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση
Η επίδραση του ρεαλισμού στην εκπαίδευση
Ο νατουραλισμός και ο εθνικισμός του 18ου αιώνα
Η επιστήμη της εκπαίδευσης
Η εθνικιστική εκπαίδευση στον 19ο αιώνα
Η ευρωπαϊκή εκπαίδευση στον 20ό αιώνα

Μέρος Β: Εκκλησία και μοναχισμός. Η διαχρονική πορεία της εκκλησίας μέσα στον κόσμο: Ενότητα, διαφοροποιήσεις, προοπτικές

1 Από την ενότητα των πρώτων αιώνων στη διάσπαση των Μέσων Χρόνων: η διάκριση μεταξύ Ρωμαιοκαθολικής και Ορθόδοξης Εκκλησίας
1.1 Οι βιβλικές απαρχές: η πρωτοχριστιανική κοινότητα
1.2 Η Εκκλησία των πρώτων αιώνων και η διάκριση μεταξύ ελληνικής και λατινικής πατερικής γραμματείας
1.3 Η μεσαιωνική Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
1.4 Η Ορθόδοξη Ανατολική Εκκλησία στους βυζαντινούς χρόνους

2 Από την εποχή της θρησκευτικής Μεταρρύθμισης στον αιώνα της απολυταρχίας στην Ευρώπη: ο ενδοκοσμικός προσανατολισμός της Εκκλησίας
2.1 Η προτεσταντική Μεταρρύθμιση στην Ευρώπη του 16ου και 17ου αιώνα
2.1.1 Η εκκλησιολογία της Μεταρρύθμισης
2.1.2 Η σχέση μεταξύ κοσμικής και πνευματικής εξουσίας
2.2 Η καθολική Μεταρρύθμιση στην Ευρώπη του 16ου και 17ου αιώνα
2.2.1 Η αντίληψη της Αντιμεταρρύθμισης για την Εκκλησία
2.2.2 Η αναδιοργάνωση του μοναχισμού
2.2.3 Η εκκλησιαστική πολιτική και η σχέση της με την κοινωνία
2.3 Η διαμόρφωση ελεύθερων εκκλησιών και σχισματικών ομάδων
2.3.1 Ορισμοί - Εννοιολογικές διασαφηνίσεις
2.3.2 Οι ελεύθερες συνάξεις πιστών: ο κονγκρεσιοναλισμός
2.3.3 Οι αυτόνομες καλβινιστικές ομάδες: πουριτανισμός και πρεσβυτεριανισμός
2.3.4 Οι εκκλησίες των βαπτιστών και οι ριζοσπαστικές τάσεις (κουάκεροι και ranters)

3 Η εποχή της εκκοσμίκευσης και της θρησκευτικής αμφισβήτησης: κρίση και εγκοσμιοποίηση των χριστιανικών εκκλησιών
3.1 Η εποχή του Διαφωτισμού: η Εκκλησία στον ακόνατου Λόγου και της προόδου
3.2 Η θέση των χριστιανικών εκκλησιών στις εκκοσμικευμένες ευρωπαϊκές κοινωνίες
3.2.1 Η καθολική εκκλησιολογία μετά τον 17ο αιώνα
3.2.2 Οι εκκλησίες της προτεσταντικής Μεταρρύθμισης: θεολογία και οργάνωση
3.2.3 Οι εξελίξεις στην αγγλικανική Εκκλησία κατά τον 19ο αιώνα
3.2.4 Η αγγλικανική θεολογία: τάσεις και απόψεις
3.3 Η διάκριση μεταξύ Εκκλησίας και κράτους στην ευρωπαϊκή νεωτερικότητα

4 Η θέση της Εκκλησίας στον σύγχρονο κόσμο: οικουμενικότητα και παγκοσμιοποίηση
4.1 Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία και τα σύγχρονα κοινωνικά προβλήματα
4.2 Οι προτεσταντικές εκκλησίες στις δημοκρατικές-πλουραλιστικές κοινωνίες
4.3 Η Ορθόδοξη Εκκλησία στον σύγχρονο κόσμο