Καπιταλιστικός ρεαλισμός : Υπάρχει άραγε εναλλακτική;

Γλώσσα πρωτοτύπου: αγγλικά Τίτλος πρωτοτύπου: Capitalism Realism: Is there no alternative? θεωρητικός & Θέμης Πανταζάκος (μετάφραση) Με ένα πλήθος παραδείγματα από τον κινηματογράφο, τη λογοτεχνία, την πολιτική, τη μουσική, την ιστορία και την εκπαιδευτική διαδικασία, ο Mark Fisher (1968-2017), παρουσιάζει και αναλύει το ιδεολογικό πλαίσιο του μεταφορντικού καπιταλισμού, ιδεολογικό πλαίσιο, το οποίο βαφτίζει εύστοχα με τον όρο "καπιταλιστικός ρεαλισμός". Πέρα από τα γνωστά χαρακτηριστικά του ύστερου καπιταλισμού, την κυριαρχία του πιστωτικού συστήματος, την διατήρηση των ιμπεριαλιστικών χαρακτηριστικών του καπιταλισμού του περασμένου αιώνα, κλπ, το σημαντικότερο από όλα, είναι η εμπορευματοποίηση των πάντων και η υπαγωγή στο κεφάλαιο, όχι μόνο της εργασίας, αλλά και κάθε πτυχής της ανθρώπινης δραστηριότητας. Και όλα αυτά, με το ιδεολογικό προκάλυμμα της πλήρους απουσίας εναλλακτικής πρότασης για έναν καλύτερο κόσμο· όπως οι ίδιοι οι θιασώτες του υποστηρίζουν, το σύστημα είναι γάμησέ τα, άδικο, καταστροφικό για τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, με την εργασιακή «επισφάλεια» και την ανεργία να κυριαρχούν, αλλά είναι τουλάχιστον καλύτερο από όποιες εναλλακτικές είχαν προταθεί και εφαρμοστεί στο παρελθόν, οπότε με βάση αυτό, ο καπιταλισμός, είναι το μόνο βιώσιμο κοινωνικό και οικονομικό σύστημα. Το πρόβλημα για τον Fisher - και εδώ δανείζεται πολλά στοιχεία από την αλτουσεριανή έννοια της ιδεολογίας, πέρα από τα έργα των Fredric Jameson και Slavoj Žižek - είναι ότι το σύγχρονο καπιταλιστικό ιδεολογικό πλαίσο, δεν δίνει καμία δυνατότητα για την αναζήτηση και ανάδειξη άλλων επιλογών, με τυπικό παράδειγμα τη (βρετανική) νεολαία, που στην πλειοψηφία της, δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τέτοιες εναλλακτικές, θεωρώντας το υπάρχον σύστημα, όχι μόνο αποδεκτό, αλλά και απολύτως φυσιολογικό: «Σήμερα, είναι πιο εύκολο να φανταστεί κανείς το τέλος του κόσμου, παρά το τέλος του καπιταλισμού». Ο Fisher πάντως, προσπαθεί να χαράξει κάποιες εναλλακτικές, πέρα από τις ήδη γνωστές της φιλανθρωπίας για την άμβλυνση των αδικιών ή τις συντηρητικές προτάσεις, για την επιστροφή της κοινωνίας σε μια παλαιότερη και πιο αποδεκτή εποχή.