سرمایه مالی: پژوهشی در باب تازه ترین مرحله تحول سرمایه داری

کتاب سرمایه مالی: پژوهشی در باب تازه‌ترین مرحله تحول سرمایه داری به قلم رودلف هیلفردینگ در چهار بخش، سرمایه مالی و محدود شدن رقابت آزاد، سرمایه خیالی، سیاست اقتصادی سرمایه مالی و ... را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. کتاب سرمایه مالی (Finance capital) که از ابتدای قرن بیستم تا به امروز از مهم‌ترین و تأثیرگذارترین متون اقتصاد سیاسی مارکسیستی بوده است، منبع موثق و ارزشمندی در مطالعات مارکسیستی محسوب می‌شود. رودلف هیلفردینگ (Rudolf Hilferding) اقتصاددان و مارکسیست آلمانی، قبل از به قدرت رسیدن هیتلر، وزیر اقتصاد بود. اما نهایتاً توسط گشتاپو دستگیر و به زندان فرستاده شد و همان‌جا نیز از دنیا رفت. او در این کتاب یکی از نمونه‌های درخشان «نقد از درون» که بنیان‌ها را نگه داشته و کاستی‌ها را می‌زداید، ارائه می‌دهد. از عمده‌ترین ویژگی‌های سرمایه‌داری «مدرن»، فرایندهایی از تمرکز است که از یک سو از راه تشکیل کارتل‌ها و تراست‌ها به «رقابت آزاد پایان می‌دهند»، و از سوی دیگر بانک و سرمایه صنعتی را در رابطه تنگاتنگ بی‌سابقه‌ای قرار می‌دهد. از راه این رابطه، سرمایه، شکل سرمایه مالی پیدا می‌کند که عالی‌ترین و انتزاعی‌ترین بیان آن است. بدون شناخت قوانین و کارکردهای سرمایه مالی امکان هیچ‌گونه درک گرایش‌های اقتصادی جاری و در نتیجه، درک هیچ نوع اقتصاد یا سیاست علمی وجود ندارد. با این تحول، هاله اسرارآمیز پیرامون موضع سرمایه بیش از هر زمان غیرقابل درک می‌شود: حرکت متمایز سرمایه مالی که به ظاهر مستقل به نظر می‌رسد در واقع ماحصل تحول سرمایه است؛ شکل‌های متنوعی که این حرکت به خود می‌گیرد، و جدا شدن این حرکت و استقلال نسبی آن از سرمایه صنعتی و تجاری، همگی فرایندهایی هستند که با توجه به شتاب رشد سرمایه مالی و نفوذی که بر مرحله کنونی سرمایه‌داری اعمال می‌کند، تحلیل حرکت را مبرم‌تر می‌سازد.