Halide Edib Adıvar

1882'de doğan ve 1964 yılında ölen Halide Edib Adıvar, eği­timini Üsküdar Amerikan Kız Koleji'nde ve evinde özel hocalarla tamamlamıştır. 1908'den itibaren yazı hayatında makale, hikâye, mensur şiir ve romanlarıyla dikkati çeken Halide Edib, eğitimle de yakından il­gilenmiştir. Bu iki faaliyet sahası, onun bütün ömrünü doldurur. Mütareke'den itibaren onu, Millî Mücadele'nin içinde buluruz. Millî Mücadeleyi bize kendi şahsî gözlemlerine dayanarak aktarmış olan Halide Edib, başta Atatürk olmak üzere devrin şahsiyetlerini, ha­vaini hikâyelerinde ve hatıratında anlatmıştır. Bu dönemle ilgili yazı­lan hem onun sanatında önemli bir yer tutar, hem de birinci elden göz­lem mahsulü olduklarından, o günleri görmemiş olanlar için de malze­me mahiyetindedir. Romanlarında hiç değişmeden devam eden bazı anafikirlerin ya­nı sıra, yaşadığı devirler kendisine derinden tesir ettiği için, onun ro­manlarını üç dönemde ele almak uygundur. Ferdî meselelerin ağır bas­tığı ilk dönem romanlarının örneği Handan'dır. Millî varlığın tehli­kede olduğu günleri işleyen ve şahsî dertleri arka plana iten roman­larının en güzel örneği Ateşten Gömlek'tir. Üçüncü döneminde ise hayatı geniş bir panorama olarak alır. Bunun başlangıcı da Sinekli Bakkal iledir. Halide Edib bütün eserlerinde okumu*, düşünme alışkanlığım kazanmış kadının cemiyetteki yeri üzerinde durmuş. Müstesna bir dönemi yaşamış ve kalemiyle tesbit etmiş olan Halide Edib'i saygı ile anmak sonraki nesiller için bir borçtur. Günümüzde hayatın her saha­sında kendilerini kabul ettirmiş kadınlar, ilk örneklerinin Halide Edib olduğunu unutmamalıdırlar.