Τον Οκτώβριο του 2019 επανήλθα στα διδακτικά μου καθήκοντα ως καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης μετά από μακρά περίοδο αναστολής λόγω των βουλευτικών και κυβερνητικών μου καθηκόντων. Η περίοδος της αναστολής αφορούσε τη διδασκαλία γιατί, ευτυχώς για εμένα, η ερευνητική και πρακτική ενασχόλησή μου με το αντικείμενο του Συνταγματικού Δικαίου ήταν όλα αυτά τα χρόνια (1993-2019) έντονη και συνεχής. Η διδασκαλία έχει όμως τις δικές της υψηλές απαιτήσεις και τη δίκη της μοναδική γοητεία. Ιδίως η προπτυχιακή διδασκαλία σε νέους φοιτητές που εισέρχονται στο πεδίο της νομικής επιστήμης. Πρόκειται για έργο κοπιώδες και άκρως υπεύθυνο. Τα πιο σύνθετα μαθήματα και κυρίως τα μεταπτυχιακά και μεταδιδακτορικά σεμινάρια είναι πολύ πιο εύκολα για τον διδάσκοντα από την άποψη αυτή.
Το ΑΠΘ, η Νομική Σχολή και ο Τομέας Δημοσίου Δικαίου είχαν την καλοσύνη να οργανώσουν στις 20.10.2019, στην αίθουσα τελετών, με την ευκαιρία της επιστροφής μου στα διδακτικά καθήκοντα, ένα «πανηγυρικό» εισαγωγικό μάθημα στο Συνταγματικό Δίκαιο για τους πρωτοετείς φοιτητές που είχαν μόλις εισαχθεί το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020. Η απομαγνητοφώνηση του εισαγωγικού αυτού μαθήματος δημοσιεύθηκε λίγο αργότερα στην Εφημερίδα Δημοσίου Δικαίου (ΕφημΔΔ, τεύχος 4, Δεκέμβριος 2019, σελ 386-395). Ευχαριστώ θερμά τον Πρύτανη του ΑΠΘ καθηγητή Ν. Παπαϊωάννου, τους συναδέλφους μου στη Νομική Σχολή, κυρίως όμως τις φοιτήτριες και τους φοιτητές μας, γιατί συγκρότησαν την «κοινότητα» αυτού του εισαγωγικού μαθήματος καθώς και την ΕφημΔΔ των εκδόσεων Σάκκουλα για τη δημοσίευσή του.
Πρόσφατα η ΔιαΝέοσις μου πρότεινε να οργανώσουμε μια συζήτηση με τον Θοδωρή Γεωργακόπουλο για το Σύνταγμα, υπό τον τίτλο «Το Σύνταγμα της Ελλάδας με απλά λόγια», στο πλαίσιο μιας σειράς παρόμοιων συζητήσεων «με απλά λόγια» για κρίσιμα και ενδιαφέροντα θέματα, από την ελληνική ταυτότητα μέχρι την οικονομία και από την κλιματική αλλαγή μέχρι την ενεργειακή κρίση. Τεχνικά οι συζητήσεις αυτές έχουν την μορφή (ηχητικού) podcast, αλλά και video που αναρτάται στο YouTube. Η συζήτηση που κάναμε με τον Θοδωρή Γεωργακόπουλο, χάρη στις δικές του απαιτητικές ερωτήσεις, δεν ήταν απλώς εισαγωγικού χαρακτήρα, αλλά είχε εκ των πραγμάτων ως αντικείμενο τη συνύπαρξη αρχαϊκών, νεωτερικών και μετανεωτερικών στοιχείων στο ελληνικό Σύνταγμα και το φαινόμενο του πολυεπίπεδου συνταγματισμού που κυριαρχεί στην εποχή μας. Η συζήτηση κυκλοφόρησε από τη ΔιαΝεοσις στην ηχητική και οπτικοακουστική της μορφή στις 21.2.2023 και το κείμενο της απομαγνητοφώνησής της αναρτήθηκε την ίδια ημέρα ( εδώ ). Ευχαριστώ θερμά τη ΔιαΝεοσις και προσωπικά τον Θοδωρή Γεωργακόπουλο για την πρόσκληση και τη συζήτηση.
Θεώρησα ότι είναι χρήσιμο να κυκλοφορήσουν από κοινού τα δυο αυτά κείμενα, τα οποία ελπίζω να είναι προσιτά για τους/ τις μη νομικούς που ενδιαφέρονται για το Σύνταγμα και το Συνταγματικό Δίκαιο και όχι άχρηστα για τους/ τις νομικούς που έχουν πρόσβαση στη σχετική βιβλιογραφία συμπεριλαμβανομένων και των δικών μου διδακτικών βιβλίων (βλ. κυρίως, Μαθήματα Συνταγματικού Δικαίου, νέα έκδοση, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2021, Δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων και ερμηνεία του Συντάγματος. Μαθήματα εμβάθυνσης στο Συνταγματικό Δίκαιο, Εκδόσεις Σάκκουλα, 2022 ).
Author(s): Ευάγγελος Βενιζέλος
Edition: 1
Publisher: Εκδόσεις Αντ. Ν. Σάκκουλα
Year: 2023
Language: Greek
Pages: 87
City: Αθήνα
Tags: Constitutional Law
Πρόλογος ................................................................................................ V
Εισαγωγικό μάθημα Συνταγματικού Δικαίου στους πρωτοετείς φοιτητές της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ (Αίθουσα
Τελετών, 22.10.2019) .......................................................................... 1
O Ευάγγελος Βενιζέλος συζητά με τον Θοδωρή Γεωργακόπουλο, για τις λεπτομέρειες και την ιστορία του Συντάγματος (21.2.2023)........................................................................ 29
Υπάρχουν χώρες δίχως Σύνταγμα; ...................................... 30
Το γραπτό, αυστηρό, τυπικό Σύνταγμα – Η νομική
υπεροχή του Συντάγματος – Ο 18ος αιώνας, αιώνας
των συνταγμάτων ...................................................................... 31
Ο έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων ............... 34
Μια ματιά στην ελληνική συνταγματική ιστορία ............ 39
Τα σύγχρονα συντάγματα – Η αλλαγή στη φύση του
κράτους επιφέρει αλλαγή στη φύση του Συντάγματος .................................................................................................... 43
Από το εθνικό Σύνταγμα στον «πολυεπίπεδο συνταγματισμό» και το «επαυξημένο» Σύνταγμα ........................ 47
Η σύγκρουση ανάμεσα στα εθνικά συντάγματα και
το Δίκαιο της ΕΕ .......................................................................... 49
Ο έντονα αυστηρός χαρακτήρας του ελληνικού Συντάγματος – Πώς αναθεωρείται το Σύνταγμα; ................ 50
Περιεχόμενα
X
Οργανωτικό μέρος και θεμελιώδη δικαιώματα ............. 56
Όλα μέσα στο Σύνταγμα έχουν κανονιστικό περιεχόμενο – Οι κανόνες ερμηνείας του Συντάγματος ............ 58
Το ύφος και η γλώσσα του Συντάγματος – Το προοίμιο με την επίκληση της Αγίας Τριάδας – Οι σχέσεις
κράτους και εκκλησίας ............................................................ 61
Η προστασία των ξένων επενδύσεων στο Σύνταγμα ... 67
Το Σύνταγμα και ο συσχετισμός των δυνάμεων – Η
αναγωγή στο Σύνταγμα – Η σύγκρουση ως προς την
υπεροχή μεταξύ Συντάγματος, Διεθνούς Δικαίου και
Δικαίου της ΕΕ ............................................................................. 69
Το Σύνταγμα και το Άγιο Όρος ............................................. 71
Η ισότητα των φύλων – Η δυνατότητα λήψης θετικών μέτρων .................................................................................. 73
Η κρατικιστική αντίληψη του Συντάγματος .................... 75
Καινοτομικές διατάξεις που θεσπίστηκαν με την αναθεώρηση του 2001 – Το οικολογικό Σύνταγμα – Η
προστασία των δασών ............................................................ 77
Φιλελευθερισμός, κεϋνσιανισμός και λαϊκισμός στο
Σύνταγμα ...................................................................................... 79
Η απουσία δικαστικού ελέγχου της κοινοβουλευτικής διαδικασίας και της «εσωτερικής τυπικής συνταγματικότητας» ...................................................................... 81
Το άρθρο 16 και τα μη κρατικά ΑΕΙ .................................... 84
Άλλο απλή ανάγνωση και άλλο ερμηνεία του Συντάγματος ..................................................................................... 87
